Engelien de Jong, bestuurslid EPVN - Plexusletsel niet onderschatten

Nataal oktober 2014, editie 22

Tijdens de bevalling kan er soms wat mis gaan. Ons verhaal gaat over het plexus brachialis letsel: de schouder van de baby blijft achter het schaambeen van de moeder haken, bij een stuitbevalling is dat het hoofd. Er moet getrokken worden aan de baby omdat uitstel van de geboorte kan leiden tot zuurstofgebrek. Hierdoor kan de hoek tussen hoofd en schouders van de baby te groot worden waardoor spanning op de zenuwen wordt uitgeoefend. Risicofactoren zijn een groot en zwaar kind; een kind dat erg slap is (bijvoorbeeld bij te vroege geboorte) of een moeizame stuitbevalling.

Een plexus brachialis letsel ontstaat bij ongeveer 3 op de 1000 geboortes. Na de geboorte hangt het aangedane armpje van de baby slap, het handje is soms samengetrokken tot een vuistje.

Bij de verzorging van de baby is het belangrijk om de volgende tips en opmerkingen in acht te nemen:
• Bij het aankleden eerst de aangedane arm in het kledingstuk doen, daarna de gezonde arm. Bij het uitkleden juist eerst de gezonde arm uit het kledingstuk halen, daarna de aangedane arm.
• Het kind kan pijn hebben aan de aangedane arm, maar daar zijn geen duidelijke gegevens over.
• In het algemeen is het goed wanneer de baby het aangedane armpje regelmatig voelt, bijvoorbeeld wanneer de handjes elkaar raken, of wanneer het handje tegen de mond aan ligt.
• Het is belangrijk de arm enkele malen per dag te bewegen en de houding te wisselen om "vastgroeien" van arm en schouder te voorkomen.
• Het aanraken en strelen van de arm is heel belangrijk, omdat het kind zich hierdoor meer bewust zal worden van de arm. Dit kan uiteindelijk ook tot verbetering van het gebruik van de arm leiden.
• Het is van belang dat de baby snel in contact wordt gebracht met een kinderfysiotherapeut, zodat deze de aangedane arm op de goede manier kan doorbewegen en de ouders kan begeleiden.
• Er zijn drie plexusteams in Nederland (Amsterdam, Heerlen en Leiden). Dit zijn multidisciplinaire teams.

De impact dat het letsel van de pasgeborene heeft op de ouders moet niet onderschat worden; voor de geboorte was het kindje nog gezond en door de (soms moeizame) bevalling heeft het kindje een letsel opgelopen waarvan de kans op herstel nog erg onzeker is. Een grote groep van de kinderen met een plexusletsel geneest spontaan, maar er zijn ook kinderen die te maken krijgen met een (neuro)chirurgische ingreep.

De Erbse Parese Vereniging Nederland (EPVN) is een landelijke vereniging voor direct betrokkenen en patiënten met een obstetrisch plexus brachialis letsel. 
Een belangrijk doel van de vereniging is meer bekendheid te geven aan het letsel en de diverse behandelmethoden hiervan, richting ouders/verzorgers en (para)medici. 
Tijdige onderkenning is namelijk van essentieel belang voor de verdere behandeling van het letsel. Voor meer informatie www.epvn.nl.

Engelien de Jong

Algemeen bestuurslid EPVN