Eerste resultaten onderzoek naar kraamzorg

Kraamzorg effectief en noodzakelijk:
Academische werkplaats presenteert eerste resultaten kraamzorg onderzoek

Op 28 september jl. zijn de eerste spectaculaire resultaten van ruim 20.000 verzorgingen uit het kraamzorg onderzoek gepresenteerd door Academische Werkplaats Kraamzorg in Geboortezorg (AWKG). Voor het eerst is wetenschappelijk aangetoond wat de kraamverzorgende doet en wat zij aan medische problemen signaleert in het kraambed. AWKG timmert hiermee aan de weg om de onmisbare rol van kraamzorg bij de bevalling en in de kraamperiode zichtbaar te maken.

Door: Jolanda Vermolen

Unieke zorg onder druk
Kraamzorg in Nederland wordt geleverd door onafhankelijke kraamzorgorganisaties en is een wereldwijd uniek onderdeel van de geboortezorg. Tijdens de (verplaatste) thuisbevalling en in de eerste week na de bevalling, is de kraamverzorgende aanwezig in het gezin. Prof.dr. Gouke Bonsel, directeur AWKG, vertelt: “Twee jaar geleden betwijfelden de minister van VWS en het Zorginstituut de waarde en doelmatigheid van kraamzorg. Zij overwogen kraamzorg te verwijderen uit het basispakket. Ook al was duidelijk dat, vergeleken met omliggende landen, de kraamvrouw met baby sneller naar huis konden na de bevalling dankzij het bestaan van kraamzorg”. Hij vult aan: “Er waren toen geen harde cijfers wat er dan precies gebeurde in het kraambed en of dat meer was dan alleen maar 'beschuit met muisjes'. Want dat dachten veel mensen. Onderzoek naar het kraambed, en de rol en het nut van kraamzorg bestond niet.”

Resultaten kraamzorg onderzoek
Daarom hebben 15 kraamzorgorganisaties AWKG opgericht, gevestigd in het WKZ geboortecentrum van het UMCU Utrecht. De kraamzorgorganisaties hebben hun medische en zorginformatie uitgebreid en digitaal vergelijkbaar gemaakt, en kunnen nu laten zien wat ze doen. Prof. Bonsel vertelt over de uitkomst: “Donderdag 28 september jl. hebben we op ons congres de resultaten van ruim 20.000 verzorgingen in het kraambed van 11 samenwerkende kraamzorgorganisaties in heel Nederland laten zien, zowel kleine als grote organisaties. Dit zijn enorme aantallen bij dit soort onderzoek. Er wordt tussen de 24 en 88 uur kraamzorg gegeven, 49 uur is de norm. Als er veel minder uren worden gegeven is dat doorgaans wegens de eigen bijdrage”. De medische rol van de kraamzorg is aanzienlijk, aldus Bonsel. Bij zo’n 55% van de verzorgingen is er een relevant medisch probleem waarvoor specifieke zorg nodig is, denk aan geel zien van de baby of dreigende borstontstekingen. Dat is meer dan we tot nu toe dachten. Bij 2% van de verzorgingen in het kraambed is er zelfs een ernstig probleem, zoals bloedingen bij moeder of blauw zien van de baby. Er is dan direct overleg met verloskundige en andere professionals noodzakelijk. Vaak moet de kraamverzorgende zelf al direct handelend optreden. “Hiermee laten we zien dat kraamzorg werkt en noodzakelijk is”, concludeert Bonsel.

Medische problemen
De onderzoekers hebben nog meer aangetoond. De meeste medische problemen in de kraamperiode treden op in de eerste 4 dagen na de bevalling, maar dat aantal neemt maar langzaam af. Ook na de 7^e dag komen nog veel medische problemen voor bij moeder of baby.
Bij de laagste en hoogste hoeveelheid uren neemt het aantal problemen toe. Bonsel: “Dat zit zo. Sociaal-economische achterstand leidt tot minder kraamzorg. Dat zien we zowel bij kraamzorg die aansluitend aan de bevalling begint, als bij kraamzorg die later begint na een ziekenhuisbevalling met problemen. Dat is vrijwel zeker een eigen bijdrage effect. Als je rekening houdt met de duur van de kraamzorg, dan komen meer problemen voor bij vrouwen met sociaal-economische achterstand. Het is dus aannemelijk dat de eigen bijdrage de grootste impact heeft bij de vrouwen die kraamzorg juist het hardste nodig hebben. Dat is een onwenselijke situatie.”

Binnenkort hoopt de AWKG hierover meer te rapporteren. Dan wordt ook meer bekend over de onmisbare bijdrage van kraamzorg aan preventie, de gezondheid en de zelfredzaamheid (empowerment) van de moeder.