Placentapil - Wondermiddel of placebo?

Nataal oktober 2014, editie 22

Vanuit de Verenigde Staten overgewaaid en ook in ons land in opkomst: placentacapsulatie. Minder babyblues, meer energie en betere melkproductie zijn de voordelen volgens de kenners. En nadelen? 'Vrijwel niet!' Dit jaar start een Ransomised Controlled Trial om de werkelijke effecten te onderzoeken.

Het consumeren van de placenta, in welke vorm dan ook, is in medische termen beschreven als placentofagie. Behalve tot pillen kan de placenta verwerkt worden tot 'smoothie' of tinctuur. Er zijn steeds meer verloskundigen en doula's in ons land die het capsuleren aanbieden en er is zelfs een speciale workshop voor. Bovendien was er aandacht voor placentacapsulatie in een 'Red Tent Event' op de Verloskunde Academie Amsterdam Groningen afgelopen mei.

Onderzoek
Bekend is dat de placenta meerdere hormonen bevat. Het gaat hierbij met name om Corticotrofine Releasing Hormone (CRH), Cortisol, Progesteron, Oestrogenen, Endorfines en Oxytocine. Hiernaast bevat de moederkoek vitamines en mineralen zoals ijzer en vitamine B6. Hierdoor zou het consumeren van de placenta nuttig kunnen zijn bij anemie, depressieve klachten zoals de 'babyblues', stress, lage weerstand en onvoldoende melkproductie.1
Tot nu toe is er weinig wetenschappelijk onderzoek naar de effecten van placentofagie, maar dit jaar start de Universiteit van Nevada in Las Vegas, Verenigde Staten een Randomised Controlled Trial naar het gebruik van placentacapsules. Medisch antropoloog Dr. Daniel Benyshek publiceerde vorig jaar een kleinschalige studie waarin 189 vrouwen werden ondervraagd over hun ervaringen met consumptie van de placenta.2 In dit onderzoek gebruikten de meeste vrouwen de moederkoek in pilvorm. Sommigen aten hem gekookt of rauw. 96% van de vrouwen gaf aan 'positief' of 'zeer positief' te zijn over het consumeren van de placenta, 98% zou het na een volgende bevalling weer doen. Critici wijzen op negatieve effecten van placentapillen, zoals hoofd- of maagpijn. Anderen zeggen dat inname ervan in het geheel geen effect heeft. 57% van de ondervraagden in de studie van Benyshek gaf aan geen negatieve effecten gemerkt te hebben. De meest genoemde negatieve punten gingen over de smaak van de capsules en het 'vieze' idee bij het eten van de placenta.
Nu de studie naar de ervaringen met placentofagie afgerond is willen dezelfde onderzoekers in een dubbelblind placebo-onderzoek de werkelijke effecten op de gezondheid van de kraamvrouw onderzoeken. Ook wordt gekeken wat er achter deze effecten zit en of er risico's aan placentacapsulatie zijn. De resultaten van de studie door Dr. Benyshek worden in 2015 verwacht.3

Praktijk
De van oorsprong Canadese Jennifer Walker was acht jaar geleden één van de eerste doulas in Nederland. De Amsterdamse is oprichtster van 'JJ doula's' en verzorgt samen met haar collega Jacky Bloemraad in die hoedanigheid allerlei workshops en trainingen. Walker heeft uitgebreide ervaring met het prepareren van placentas tot capsules. Bovendien heeft zij ervaring met andere manieren om de placenta te gebruiken, zoals in smoothies en tincturen. 'Wij zijn de enige zoogdieren die de placenta niet opeten, het is interessant om je af te vragen waar dat vandaan komt. In het verleden werd al aangenomen dat het eten van de placenta het ijzergehalte kan verhogen. In de Chinese Geneeskunde wordt de placenta al zeker tweeduizend jaar gebruikt en ik ken ook Nederlandse vrouwen met verhalen over hun oma's die de placenta opaten.' Walker legt uit hoe ze aan het capsuleren van placenta's is begonnen. 'Ik heb regelmatig contact met doula's in Noord Amerika en heb er veel over gelezen, vooral in oude literatuur. Ik vroeg me af wat de waarde ervan kon zijn. Een zoogdier eet de placenta niet alleen uit veiligheidsoogpunt, dus om te zorgen dat een ander dier de placenta niet ruikt. Er zijn namelijk ook zoogdieren voor wie dat argument niet op gaat maar die het toch eten. Als je weet welke stoffen de placenta bevat zit er veel logica in om hem niet zomaar weg te gooien na de bevalling. Gebruik de hormonen uit de placenta om het post partum makkelijker te maken voor jezelf. Er zijn vrijwel geen bijwerkingen, de enige die ik ken is hoofdpijn. Mogelijk spelen de hormonen hierbij een rol.' Walker geeft aan dat de pillen alleen door de kraamvrouw zelf gebruikt zouden moeten worden: 'Het blijft een bloedproduct. Zolang je het zorgvuldig en veilig behandelt is het geen probleem, maar de veiligheid ervan voor anderen is moeilijk te garanderen.'
De placenta wordt bij voorkeur direct na de geboorte verwerkt, maar kan ook eerst ingevroren worden. De maximum termijn om er nog pillen van te maken is drie maanden post partum volgens Walker. Na vrijwel elke bevalling kan de placenta gebruikt worden, alhoewel de Chinese Geneeskunde afraadt om de placenta te verwerken indien de moeder koorts of een infectie had tijdens de bevalling. Er zijn twee manieren om de placenta om te zetten in pilvorm, beiden werken met een dehydrator. Bij de Chinese medicijnen methode wordt de moederkoek eerst gestoomd, bij de andere gaat het vlees rauw in de dehydrator. Na het dehydreren wordt de placenta tot poeder vermalen en in de capsules verwerkt. Eén placenta levert ongeveer tachtig tot honderdvijftig pillen op. De verloskundige of arts hoeft niets speciaals te doen, de moederkoek kan op gewone wijze geboren worden en wordt daarna bewaard en verwerkt. Het verwerkingsproces duurt enkele dagen.

Ervaring
Mevrouw Wagschal hoorde via Jennifer Walker over placentapillen en liet na haar beide bevallingen de moederkoek capsuleren. 'Ik sta altijd wel open voor nieuwe dingen en ben me erin gaan verdiepen. Ik dacht: wat heb ik te verliezen? Niets! Als over een jaar of tien, vijftien blijkt dat het nuttig is en ik heb het nu niet gedaan krijg ik wellicht spijt. Je krijgt in je leven misschien maar één of twee keer de kans om dit te doen. De meeste vrienden weten niet dat ik dit gedaan heb, maar familieleden wel. Mijn moeder vond het maar vies en raar.' Wagschals eerste bevalling was een keizersnede. 'Ik wilde een aantal dingen vermijden zoals een postnatale depressie en vermoeidheid door de operatie. Het nemen van de placentapillen was voor mij als het ware een preventieve actie. Ik merkte dat ik er enorm veel energie van kreeg, daarom was het ook beter de pillen niet te laat op de dag te nemen. Na mijn keizersnede voelde ik me soms erg moe en daardoor ongelukkig. Als ik de capsules nam voelde ik me al snel veel beter. Misschien ook een placebo effect, maar voor mij werkte het. Omdat mijn tweede bevalling wel een natuurlijke was, voelde ik me sowieso al veel beter. Of ik me toen zo goed voelde door de kick van mijn prestatie of door de pillen vind ik daarom lastig te zeggen. Ik zou het capsuleren absoluut aanraden aan anderen en het zeker weer laten doen als ik nog een keer zou bevallen. Het is niet goedkoop, maar het was het voor mijn gevoel wel waard. Ook de smaak is een nadeel, de capsules smaken volgens Wagschal echt naar vlees. Maar daar moet je niet te veel bij nadenken.' Wagschal is heel benieuwd naar de uitkomsten van Denysheks onderzoek: 'Maar ik ben er sowieso al van overtuigd: baat het niet, schaadt het niet!'

Tekst: Marjolein Mensink

Bronnen:
• www.hormonesmatter.com/placental-encapsulation-postpartum-health
• Sharon M. Young & Daniel C. Benyshek (2010): In Search of Human Placentophagy: A Cross-Cultural Survey of Human Placenta Consumption, Disposal Practices, and Cultural Beliefs, Ecology of Food and Nutrition, 49:6, 467-484
• http://www.placentanetwork.com/new-placenta-research-study-randomised-double-blind-placebo-trial-2014/